VeloJura – szosowy szlak Jury krakowsko-częstochowskiej
VeloJura to moja autorska koncepcja trasy łączącej największe miasta na Jurze krakowsko-częstochowskiej. Celem niniejszej inicjatywy jest nie tylko powstanie bezpiecznej i wygodnej trasy rowerowej, ale wskazanie kierunku w jakim powinni podążać gospodarze gmin na trasie szlaku.
Trasa VeloJura mogłaby wtedy stać się „kręgosłupem” regionalnej sieci rowerowej idealnie uzupełniającej trasy rowerowe województw małopolskiego, świętokrzyskiego, śląskiego i opolskiego. Nowa trasa musi być także uzupełnieniem, a nie zastąpieniem istniejącego obecnie Rowerowego Szlaku Orlich Gniazd. Oba szlaki powinny koegzystować, a nie rywalizować ze sobą. SOG powinien zachować swój charakter „dzikiej” trasy, natomiast to VeloJura powinna być asfaltową alternatywą dla szosowców oraz rowerzystów turystycznych.
Jak powinien wyglądać VeloJura
Wiśana Trasa Rowerowa
Docelowo cała nawierzchnia szlaku musi być wykonana z nawierzchni bitumicznej, asfaltowej lub betonowej. Miejscami (wspólne leśnie odcinki z Szlakiem Orlich Gniazd) mogłaby być dopuszczona nawierzchnia z ubitego tłucznia, np. na odcinkach leśnych jeśli nie byłoby możliwości wybudowania nawierzchni asfaltowej.
Profil drogi rowerowej musi spełniać podstawowe wymogi bezpiecznej i wygodnej infrastruktury rowerowej. Podczas projektowani i budowania szlaku należy w szczególności zwrócić uwagę na:
- minimum 2 metry szerokości drogi dla rowerów gdy obok znajduje się chodnik w obszarze zabudowanych, lub ciągu pieszo-rowerowego poza obszarem zabudowanym
- minimum 3 metry szerokości ciągu pieszo-rowerowego w obszarze zabudowanym jeśli nie ma możliwości na separację ruchu.
- brak fizycznych barier na przecięciu się drogi dla rowerów i jezdni ruchu ogólnego, tj. bezwzględny zakaz montowania barierek, progów zwalniających czy krawężników w poprzek drogi dla rowerów
- brak prawnych barier – każde przecięcie się szlaku z jezdnią ruchu ogólnego musi zachować ciągłość szlaku, tj. konieczność wyznaczenia przejazdu rowerowego odpowiednio oznakowanego znakami poziomymi i pionowymi. W przypadku konieczności zadbania o bezpieczeństwo należy zamontować dodatkowe oznakowanie, lustra lub wynieść tarczę przejazdu rowerowego w górę.
- ciągłość nawierzchni – w każdym miejscu gdzie szlak VeloJura przecinałby wjazd na prywatną posesję, dojazd na parking, wjazd na drogę gruntową, itp. powinna być zachowana ciągłość nawierzchni asfaltowej drogi dla rowerów oraz zachowana niweleta drogi, aby nie zmuszać rowerzystów co zbędnego pokonywania gór i doli na prostej i „płaskiej” drodze. Na pozostałych przejazdach gdzie droga dla rowerów krzyżuje się z jezdnią ruchu ogólnego, jeśli to możliwe należy zrezygnować z używania krawężników.
- zachowanie skrajni 20cm – zabrania się umieszczania w śladzie drogi dla rowerów oraz w jej skrajni: znaków drogowych, słupów, barierek, przystanków, itp.
- wytrzymała nawierzchnia na lata – zastosowanie dwu warstwowej asfaltowej nawierzchni drogi dla rowerów
- zastosowanie oznakowania P-27 „sierżant rowerowy” na jezdni w miejscach gdzie szlak prowadzi jezdnia w ruchu ogólnym, a sugerowany tor jazdy rowerzysty powinien być inny niż prawa krawędź jezdni.
- zwrócenie uwagi kierowców – poprzez zastosowanie znaków pionowych przy jezdni w miejscach gdzie szlak prowadzi jezdnia w ruchu ogólnym, ostrzegających kierowców w wzmożonym ruchu rowerów oraz przypominającym o zachowaniu bezpiecznej odległości podczas wyprzedzania
Co kilkadziesiąt kilometrów na szlaku powinny znajdować się Miejsca Obsługi Rowerzysty (MOR), które powinny zawierać:
- miejsce co siedzenia pod zadaszeniem
- stół pod zadaszeniem
- mapę szlaku
- ToiToi (jeśli w pobliżu nie ma miejsca gdzie można skorzystać z publicznej toalety)
- kosze z segregacją śmieci
- mile widziane umieszczenie nazw MORa a celu lepsze identyfikacji
Proponowane umiejscawianie MORów:
- Kucelin (w Częstochowie na ulicy Korfantego)
- Odrzykoń I i II (istniejące, wymagające uzupełnienia)
- Olsztyn (istniejący, wymagający uzupełnienia)
- Krasawa (istniejący, wymagający uzupełnienia)
- Szczypie (istniejący, wymagający uzupełnienia)
- Żarki (istniejący, wymagający uzupełnienia)
- Parchywotka (istniejący, wymagający uzupełnienia)
- Koziegłówka (istniejący, wymagający uzupełnienia)
- Mirów (istniejący, wymagający uzupełnienia)
- Zdów
- Kroczyce
- Kromołów
- Ogrodzieniec
- Klucze
- Rabsztyn
- Tenczynek
- Morawice
- Piekary
Oznakowanie szlaku
Wiśana Trasa Rowerowa
Powinno być wykonane w typie 2. Na pomarańczowej kwadratowej tarczy z symbolem roweru i logiem szlaku. Na wyjazdach z miast i w centrach większych miejscowości oraz w okolicy ważnych punktów powinny znajdować się tablice z kilometrażem. Na takiej tablicy powinno znajdować się: najbliższe miasto, najbliższy punkt turystyczny (jeśli jest bliżej niż miasto), punkt końcowy.
Na przecięciach szlaków turystycznych powinny być umieszczone tablice z zaznaczonym przebiegiem tychże szlaków i informacją miejsca końca szlaku.
Miasta, które powinny znaleźć się na znakach:
- Częstochowa – początek/koniec szlaku, dworzec PKP
- Olsztyn – miasto
- Żarki – miasto, dzielnica stodół
- Zawiercie – miasto, dworzec PKP
- Ogrodzieniec – miasto, zamek
- Olkusz – miasto, dworzec PKP
- Krzeszowice – miasto, pałac, dworzec PKP
- Kraków – początek/koniec szlaku, dworzec PKP
Punkty turystyczne, które powinny znaleźć się na znakach:
- Mirów/Bobolice – dwa najpopularniejsze na Jurze zamki położone blisko siebie.
- Morsko – kolejny zamek systemu umocnień Orlich Gniazd.
- Klucze/Pustynia Błędowska – największa pustynia w Polsce.
- Rabsztyn – zamek położony w okolicy Olkusza.
- Tenczynek – kolejny zamek na trasie szlaku.
Ponadto miłym akcentem i inspirującą informacją dla rowerzystów może być umieszczenie na początku szlaku w Częstochowie
0 Częstochowa
VeloJura
160 Kraków (8h 30min)
EuroVelo11(VeloNatura) EuroVelo11
250 Tarnów (13h) 320 Kielce (17h)
EuroVelo11(VeloNatura)
320 Nowy Sącz (17h)
VeloDunajec VeloNatura11/VeloKrynica
450 Zakopane (24h) 390 Krynica-Zdrój (20h)
450 Zakopane 390 Krynica-Zdrój
320 Nowy Sącz
320 Kielce 250 Tarnów
160 Kraków
0 Częstochowa
Przebieg szlaku VeloJura
Przebieg szlaku w poszczególnych gminach i miejscowościach z wyszczególnieniem zakresu prac jakie są potrzebne do wykonania w celu udrożnienia całego szlaku.
- Częstochowa (miasto) – oznakowanie,
- Olsztyn (gmina i miasto) Przymiłowice, Zrębice, Krasawa – oznakowanie, poprawa istniejących odcinków w Zrębicach i Krasawie,
- Żarki (gmina i miasto) Suliszowice, Jaroszów, Żarki – dobudowanie brakujących odcinków przy DW793, oraz w centrum miasta – dojazd do Mirowskiego Gościńca,
- Niegowa (gmina) Mirów, Bobolice – oznakowanie,
- Ogrodzieniec (gmina) Zdów – oznakowanie,
- Kroczyce (gmina) Kostkowice, Kroczyce, Podlesice lub Lgotka – dobudowanie drogi dla rowerów pomiędzy miejscowościami Kostkowice i Kroczyce, wymiana nawierzchni na asfaltową przy DW792, podbudowanie drogi dla rowerów pomiędzy miejscowościami Podlesice i Morsko (w trackie przygotowywania),
- Zawiercie (miasto) – remont drogi dla rowerów wzdłuż DK78, dobudowanie drogi dla rowerów wzdłuż DW791,
- Ogrodzieniec (gmina i miasto) Fugasówka, Ogrodzieniec – dobudowanie drogi dla rowerów wzdłuż DW791, wybudowanie drogi przez las łączącej z gminą Klucze
- Klucze (gmina) Klucze, Bogucin Duży – wybudowanie drogi przez las łączącej z gminą Ogrodzieniec,
- Olkusz (gmina i miasto) Bogucin Mały, Olkusz, Witeradów, Gorenice – wybudowanie drogi rowerowej przy ul. Sikorka i Bienia,
- Krzeszowice (gmina i miasto) Czerna, Krzeszowice, Tenczynek – wybudowanie drogi dla rowerów z okolic Czernej, do rozważenia możliwość wykorzystania śladu dawnej linii kolejowej, dobudowanie do wiaduktu na ul. Daszyńskiego drogi dla rowerów,
- Zabierzów (gmina) Krzemionki
- Liszki (gmina) Chrośna, Morawica, Liszki, Piekary – wybudowanie drogi rowerowej Liszki – Piekary
- Kraków (miasto) – wybudowanie dwóch fragmentów drogi dla rowerów przy Klasztorze Norbertanek i dworcu PKP.
Połączenia kolejowe
Przy wyznaczaniu szlaku ważnym aspektem powinna być także możliwość dojazdu pociągiem w różnych jego punktach. Bogata oferta przewozów regionalnych i międzymiastowych pozwoli na korzystanie ze szlaku nie tylko lokalnym rowerzystom, ale również kolarzom z całej Polski i Europy.
Główny ślad szlaku VeloJura wg. mojej koncepcji rozpoczynałby się przy dworcu kolejowym Częstochowa, a kończył na dworcu Kraków Główny. Ponadto trasa przebiegałaby by w bliskiej odległości przez takie dworce jak Częstochowa Raków, Olkusz i Krzeszowice. W celu uzupełnienia możliwości przysiadki rower-pociąg od szlaku powinny odbiegać odnogi do dworców gdzie odległość nie przekracza 10 kilometrów. Zdecydowana większość tych tras jest zbudowana i jedyne co byłoby konieczne to ich oznakowanie.
Dworce kolejowe na szlaku:
- Częstochowa (IC, KŚ, PR)
- Częstochowa Raków (KŚ, PR)
- Olkusz (PR)
- Krzeszowice (IC, KŚ, KMŁ, PR)
- Kraków Główny (IC, KŚ, KMŁ, PR)
Odnogi do pobliskich dworców kolejowych:
- Myszków (IC, KŚ) – w większości istniejący – pomiędzy Żarkami i Myszkowem
- Zawiercie (IC, KŚ) – istniejący – kwestia oznakowania/poprawy oznakowania; do wyremontowania jedynie odcinek wzdłuż obecnej drogi krajowej
- Zabierzów (KŚ, KMŁ, PR) – nie istniejący , w planie VeloRudawa z Tenczynka do Zabierzowa; alternatywa z Dużej Morawicy do Balic w ruchu ogólnym a dalej VeloRudawa istniejącym i planowanym odcinkiem.
- Skawina (KMŁ, PR) istniejący, po śladzie WTR i drogach rowerowych
Kosztorys i odcinki do wybudowania
- 1.7km Olsztyn
- 1.8km Żarki
- 1.4km Mirów
- 7.6km Kroczyce
- 2.1km Zawiercie (wymiana nawierzchni)
- 5.4km Ogrodzieniec
- 4.6km Klucze
- 3.9km Olkusz
- 4.4km Krzeszowice
- 4.4km Liszki
- 0.3km Kraków
Pozostałe szlaki rowerowe
O ile w województwie małopolskim szlaków rowerowych w podobnym standardzie jest sporo i powstają nowe, to w województwie śląskim jest ich niewiele, a w subregionie północnym nie ma ich w ogóle.
Pomimo tego można snuć koncepcje o uzupełniających szlakach które połączyły by miasta regionu spójną siecią turystyczną. W przeciwieństwie do głównego szlaku tutaj nie ma wymagań co do MORów i innych udogodnień. Minimum stworzenia takiego szlaku to jego ciągłość, utwardzona nawierzchnia oraz oznakowanie. Początkowo miały to być cztery szlaki prowadzące od Częstochowy w czterech kierunkach: na Wieluń, Opole, Kielce i Sosnowiec.
Jeszcze w fazie powstawania mojego pomysłu do publicznej wiadomości podano informację o rozpoczęciu procedury projektowania sieci tras o najwyższym standardzie w północnym subregionie województwa śląskiego. W związku z czym, zrewidowałem swoje pomysły i delikatnie zmieniłem przebieg niektórych tras – tym bardziej że większość moich pomysłów pokrywa się z planami samorządowców.
Trasa numer 6 łącząca Blachownię, Częstochowę, Rędziny, Mykanów i Kruszynę. Jest to idealna trasa, którą można wydłużyć o istniejące już ciągi rowerowe w powiecie lublinieckim de facto kończące się na granicy województwa opolskiego. W przyszłości ta trasa mogłaby łączyć Radomsko z Opolem prowadząc przez region Częstochowy. Obecnie sugeruję zakończenie trasy w Widzowie w gminie Kruszyna, gdzie można wsiąść do pociągu.
Trasa 609 ma mieć swój początek w Myszkowie, a zakończenie w gminie Lipie. Przebiegać ma przez gminy Żarki, Poraj, Kamienica Polska, Poczesna, Konopiska, Blachownia, Częstochowa, Wręczyca Wielka, Kłobuck i Opatów. Ponadto wydłużając tę trasę do Praszki w województwie opolskim można podłączyć tę trasę z istniejącym szlakiem „Paulinki” oraz częściowo już wybudowanym szlakiem dawnej koeli Praszka-Wieluń.
Najistotniejsza trasa w regionie ma numer 17, która w głównej mierze pokrywająca się z VeloJura na odcinku od Częstochowy do Zawiercia. Sam szlak prowadzi przez wschodnią ścianę województwa śląskiego od okolicy wsi Garnek do granicy ze Słowacją. W tej trasie jest największy potencjał bowiem łączyć może ze sobą planowaną świętokrzyską trasę 152, projektowane velostrady w metropolii górnośląsko-zagłębiowskiej oraz Wiślaną Trasę Rowerową na południu województwa. Z racji wspólnego przebiegu Trasy 17 i mojego pomysłu VeloJura zrezygnowałem z odnogi do dworca kolejowego w Zawierciu, gdyż taki przebieg szlaku proponowałbym dla trasy numer 17, która przy dworcu odbijała na Łazy, a sama VeloJura wcześniej skręcała na południe w stronę Ogrodzieńca.
Mapa szlaku VeloJura i szlaków uzupełniających
Poniższa mapa przedstawia orientacyjny i proponowany przebieg szlaku VeloJura wraz z szlakami uzupełniającymi
Legenda:
Gruba lina – szlak VeloJura
- czarny – istniejące drogi dla rowerów
- fioletowy – istniejące drogi lokalne (jazda w ruchu ogólnym)
- pomarańczowy – obecnie trwające budowy, fragmenty wymagające naprawy lub zaprojektowania i wybudowania od zera
Cienka linia – pozostałe szlaki
- czarne – istniejące szlaki
- szary – projektowane szlaki
- pomarańczowy – pomysły i koncepcje
Zobacz także:
Źródła: